Przejdź do głównej treści
Łopuszka Wielka i Medynia Kańczucka
  • Blog
  • Galeria
  • O mnie

Historia

luty 2, 2020 o 10:35, Brak komentarzy


W 1390 r. Łopuszka Wielka należała do klucza kańczudzkiego i była własnością Tarnowskich, a potem przeszła do Pileckich – dziedziców Kańczugi i okolic od przeszło 200 lat. Następnie na ponad 100 lat wieś przeszła w ręce Ostrowążów, a po roku 1623 jej właścicielami stali się Lubomirscy. W 1498 r. najazd tatarski spowodował wyludnienie wsi. Wielu mieszkańców zginęło, część dostała się do niewoli i została wywieziona do Turcji i Macedonii.

W 1624 r. nastąpił ponowny najazd tatarski. Także później ludność wioski nie zaznała spokoju: napady Kozaków, Szwedów, Rakoczego (1657), częste przejścia wojsk przygnębiająco wpływały na ludność, która przenosiła się w bezpieczniejsze miejsca.

Łopuszka stanowiła od 1880 własność rodu Scipio del Campo, kiedy to od Zdzisława Zakliki nabył ją hrabia Karol ożeniony z Karoliną Weigt. Jego syn, Roman (żonaty z Zofią z Ziembickich) założył tu kopalnię alabastru, działającą do wybuchu II wojny światowej. Miejscowość była w posiadaniu rodu do 1945, gdy syn Romana, Andrzej Scipio del Campo został na mocy dekretu o reformie rolnej pozbawiony praw własności i zmuszony do wyjazdu do Krakowa, a następnie do Francji, gdzie zmarł

Podczas II wojny światowej zorganizowane były dwie grupy partyzanckie: Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Wywiad ustalił wielu kolaborantów, niektórzy z nich zostali skazani poprzez wyrok sądu podziemnego na karę śmierci. W późniejszych latach gestapodokonywało aresztowań i rozstrzelań pojedynczych członków konspiracji. Byli to m.in. Karol Krzanowski i Józef Dziaduś, którzy zostali wywiezieni do lasu w Zarzeczu i tam zabici. 9 maja 1943 r. polski policjant Czarnik z Manasterza aresztował Władysława Norka i Leona Żygadło. Pierwszy z aresztowanych został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i stamtąd nie wrócił, natomiast Czarnik został skazany na karę śmierci przez sąd podziemny i zastrzelony. Z 35 osób pochodzenia żydowskiego uchowało się jedynie 5, resztę rozstrzelano. Ludzie z Łopuszki starali się pomóc Żydom ukrywając ich w domach z narażeniem życia. W czasie ucieczki zabito Andrzeja Buczka oraz Wiktora Pydo.

26 lipca 1944 r. do wsi od strony Pantalowic weszły oddziały Armii Czerwonej, które ostrzeliwane były z niemieckich czołgów, jadących z Łopuszki Małej w stronę pantalowskiej góry. Walki ucichły wieczorem

Zbrodnia z 1943 r.


6 marca 1943 r. w Łopuszce Wielkiej żołnierze niemieccy rozstrzelali w czasie pacyfikacji wsi 19 jej mieszkańców, Polaków; byli to, w kolejności alfabetycznej: Władysław Bawor, Józef Dziaduś, Wiktoria Futoma, Maria Futoma, Antoni Hałys, Edward Hałys, Jan Jaciecki, Józefa Kołodziej, Stanisław Kowalczyk, Bronisław Malik, Piotr Matoń, Rozalia Norek, Józef Słonina, Wiktoria Słonina, Marcin Szmierz, Antoni Zięba, Władysław Zięba, Józef Zięba i Wojciech Ziętek.


Przyczyną zbrodni było wykonanie wyroku przez łopuszańską grupę dywersyjną AK na Anieli Bawor – dziewczynie urodzonej i zamieszkałej w Łopuszce Wielkiej, która nawiązała kontakt z Gestapo i pracowała na ich korzyść. Wydała ona wielu ludzi, którzy potem zostali straceni. Aby upozorować legalność zbrodni, ściągnięto nauczyciela i ks. Wojciecha Wyskidę, będącego w tym czasie na weselu w Medyni Kańczudzkiej. Zabitych pochowano na wspólnym grobowcu na cmentarzu w Łopuszce. Taką samą egzekucję wykonano w Pantalowicach i Rączynie.


Na miejscu zbrodni (w pobliżu kościoła, przed stodołą) stoi brzozowy krzyż, a na skrzyżowaniu, tuż przy drodze stoi pomnik ku czci rozstrzelanych.


W Łopuszce działa klub piłkarski AlabasterŁopuszka Wielka.



Brak komentarzy

Pozostaw odpowiedź







Najnowsze wpisy

  • Katastrofa lotnicza w Łopuszce Wielkiej
    27 lis, 2021
  • Murale w Łopuszce Wielkiej
    28 paź, 2021
  • Tour de Pologne 3 etap Łopuszka Wielka
    15 sie, 2021
  • ❗SCHRONY KOLEJOWE Z CZASÓW II WOJNY ŚWIATOWEJ – TAJEMNICE PODKARPACIA❗
    15 lis, 2020
  • Szkoła Podstawowa w Łopuszce Wielkiej Historia
    27 sie, 2020
  • Medynia Kańczucka
    9 cze, 2020
  • Łopuszka Wielka Krajobrazy
    9 cze, 2020

Informacje dodatkowe

ŁOPUSZKA WIELKA

Sołtys - Wiktor Malik
Ludność: 1459 mieszkańców



 W obrębie Pogórza Dynowskiego, na północny zachód od Przeworska w dolinie strumienia Łopuszanka, prawego dopływu Mleczki leży duża wieś - Łopuszka Wielka. Do końca XIX wieku należała ona do powiatu łańcuckiego, następnie przeworskiego, a w ostatnich latach do województwa przemyskiego. Zabudowania ciągną się szeregowo spod lasu do dawnego dworu, po obu stronach rzeki, która spływa ze stoków wzgórza lasu Rączyna na północ od Siedleczki.


Teren otoczony jest malowniczymi wzgórzami wysokości 260-394 m n.p.m. Z południowej strony ciągnie się wielki kompleks leśny, na zachód zaś szerokie bezleśne wzgórze zwane Działem Pantalowickim (326-324 m n.p.m.).

Na tamtejszych terenach wśród utworów geologicznych występuje alabaster. Jest do drobnokrystaliczna odmiana gipsu o śnieżnobiałej barwie. Wydobywanie tego cennego minerału rozpoczął w 1928 roku hr. Seipjo del Campo. Wydobyty alabaster na miejscu przerabiano na różnego rodzaju gips. W czasie II wojny kopalnia była zalana wodą, ponownie uruchomiona została w 1945 roku i z małymi przerwami eksploatowana była do niedawna. Kopalnia podlega Rzeszowskiemu Przedsiębiorstwu Produkcji Kruszywa i Usług Geologicznych „Kruszgeo" w Rzeszowie. W kopalni znajdują się dwa pionowe szyby, jeden do wyciągu wyrobu, drugi do zejścia dla górników. Umocowanie drabiny pozwalają zejść 50 m w głąb ziemi, na tej głębokości znajduje się poziom wydobycia. Alabaster występuje w postaci skupień bryłowych rozmieszczonych wśród czarnych łupków. Dawnie wyrabiano z niego gips dentystyczny, chirurgiczny i sztukatorski. Alabaster z tych terenów wydobywany był nawet dla potrzeb Zamku Królewskiego w Warszawie.

Zwiedzając Łopuszkę Wielką należy zwrócić uwagę na zachowanie resztki parku, dawnego dworu Ścipionów oraz na XIX - wieczną kapliczkę grobową tej rodziny, zaprojektowaną przez architekta Karola Stryjeńskiego.

Ciekawostką jest mocno bijące źródełko na skraju wioski wśród rozpadlin i mokradeł 
w miejscu zwanym Migdas. Zgodnie z legendą istniał tu kiedyś gród. Miała go zniszczyć woda, która rozmyła wały i Tatarzy wykorzystując ten moment wdarli się do warowni. Źródełko powstało z łez chłopca uciekającego przed Tatarami, który chciał schronić się w grodzie, ale bramy zostały zamknięte.

Można jeszcze zobaczyć murowaną kapliczkę z XIX wieku znajdującą się po stronie cmentarza. Pomnik ofiar hitleryzmu wystawiony 19-stu mieszkańcom Łopuszki, którzy zginęli podczas pacyfikacji osady przez Niemców. Jak również małe jeziorko w zachodniej części wsi. Nazwane jest ono Świętym Jeziorem i ma związek z kultem pogańskich Słowian. Zbiornik ten posiada kulisty kształt, płaskie porosłe szuwarami brzegi, w pobliżu których nie rosną ani drzewa, ani krzewy.

Łopuszka Wielka graniczy od północy z Siedleczką, od północnego wschodu z Łopuszką Małą i Pantalowicami, od południowego wschodu z Rączyną. Gleba jest tam trudna do uprawy, grunty położone są na górzystym terenie, jedynie ziemie pofolwarczne są żyźniejsze i położone na równiejszym terenie.

Nazwę wsi wywodzą niektórzy od łopuchów, bo ten chwast chętnie się tu pleni. Taką genezę nazwy podaje Franciszek Młynek i Józef Bębenek. Inni wywodzą nazwę miejscowości od legendarnego Łopuszna, założyciela osady.

Utworzono za pomocą Mozello – to najłatwiejszy sposób tworzenia witryn internetowych.

Stwórz swoją stronę internetową lub sklep internetowy z Mozello.

Szybko, łatwo, bez programowania.

Zgłoś nadużycie Dowiedz się więcej